Toepassings gebieden

EFT kent vrijwel een ongelimiteerd aantal toepassingsgebieden. Gary Graig (de ‘uitvinder’ van EFT) stelde in zijn workshops altijd ’try it on everything). Mijn invalshoek is altijd ‘nee heb je, ja kun je wellicht krijgen). Ik heb met cliënten op honderden verschillende hulpvragen gewerkt en bij het overgrote deel bracht EFT de oplossing en op zijn minst verlichting of beheersing van het probleem. Hier ga ik in op het werken met angsten, fobieën, lichamelijke klachten, psychische klachten

EFT en Angst

EFT en angst horen van oudsher bij elkaar. Callahan (zie ontstaansgeschiedenis EFT) heeft de basis van EFT immers ontwikkeld als behandelinstrument voor angsten. Angst laat zich dan ook zeer goed behandelen met EFT. Het is echter beter om een onderscheid te maken tussen angst, angststoornissen en fobieën. Elk van deze drie heeft een eigen aanpak.
Let wel: het behandelen van angst, fobieën en angststoornissen vergt in beginsel meer kennis en ervaring, vooral bij angsten en angststoornissen. EFT werkt immers vooral heel effectief als je de emoties goed kunt voelen. Het punt is echter dat als je de angst ’te goed’ gaat voelen dat het dan ‘fout’ kan gaan, afhankelijk van je voorgeschiedenis en/of de intensiteit van de angst. Je kunt letterlijk uit je lijf gaan bij zeer intense angsten of zelfs in een psychose terecht komen.
En het is belangrijk te realiseren dat (net als de meeste emotionele klachten) de angst vaak het gevolg is van onverwerkte kindsemoties. Een ieder die kinderen heeft of er bekend mee is, weet dat kinderen heel heftige emoties hebben. Dus als de angst die nu ervaren wordt, wortels heeft in de kindertijd, dan zijn die angstemoties vaak ook erg intens. Andersom geldt eigenlijk ook altijd dat hoe heftiger de emotie in het hier en nu, des te waarschijnlijker het is dat die emotie in de kinderjaren geworteld is.
Dit betekent dat je als je met EFT en angst werkt je ALTIJD voorzichtig moet zijn en stap voor stap moet werken. Hoe intensiever de angst des te zwaarder deze regel geldt en des te ervarener of deskundiger je moet zijn. En je werkt bij voorkeur met EFT-technieken die meer gedissocieerd werken, zoals de tranenvrije techniek. Zie voor meer informatie ons boek EFT van A tot Z.
Als je geen ervaring hebt of de theorie en praktijk van associatie en dissociatie niet beheerst, is het raadzaam om naar een ervaren EFT-behandelaar te gaan. Bij angst ligt immers altijd het gevaar van retraumatisering op de loer. Overigens geldt in het algemeen dat je angsten sowieso beter met een ervaren EFT-behandelaar kunt aanpakken omdat een intens angst zodanig overspoelend kan zijn dat je de controle op wat je aan het doen bent EFT volledig kunt kwijtraken.

EFT en Angststoornissen

Angststoornissen kunnen erg complex zijn. In zijn algemeenheid kan je stellen dat deze niet eenvoudig oplosbaar zijn met EFT. Er kunnen ook meerdere zaken aan ten grondslag liggen en die hoeven niet perse emotioneel van aarde zijn. In ons milieu en leefpatroon kun je ook geconfronteerd zijn met neurotoxische stoffen, of langdurige medicatie welke neurotoxische werken, of drugsgebruik. EFT kan dan een onderdeel zijn van een multidisciplinaire strategie. Het zelf beheersen van EFT draagt soms bij aan de vermindering of beheersing van de symptomen

EFT en Fobie

Met EFT fobie en angsten behandelen is relatief makkelijk (met in achtneming van wat hiervoor is gesteld over angsten)

Een fobie wordt gedefinieerd als een irrationele, vaak zeer intense angst, voor iets of iemand en waarbij de relatie met de werkelijkheid ontbreekt.

Die irrationele angst is ooit ontstaan en vaak door herhaalde ervaringen alleen maar erger en manifester geworden. Het ‘lastige’ is dat veel, zo niet de meeste mensen met een fobie geen flauw idee hebben waar hun fobie oorspronkelijk vandaan komt. In hun beleving hebben ze altijd al een fobie gehad.

Er zijn blijkbaar honderden fobieën. Bekende fobieën zijn bijv. hoogtevrees, claustrofobie (angst voor afgesloten, donkere ruimten), vliegangst, smetvrees of agorafobie (angst voor open ruimten). Maar je kunt ook een fobie hebben voor bijv. spinnen, of toffees enz. Waarschijnlijk mag je wel stellen dat je in essentie voor alles een fobie kunt hebben.

Hoe kun je het beste met EFT fobie en angsten aanpakken?

De meest krachtige aanpak richt zich natuurlijk op die oorspronkelijke ervaring, maar als die onbekend is begin je meestal bij de eerste ervaring die je te binnen schiet. Mijn ervaring is dat als je van gebeurtenis naar gebeurtenis gaat, het onderbewuste je vrijwel altijd vanzelf die ervaringen (vaak kindservaringen) voorschotelt die opgelost moeten worden. En zo ‘glijdt’ je door het gebruik van EFT op de respectievelijke fobie-ervaringen soms vanzelf naar die specifieke bronervaring.

Met EFT fobie behandelen kun je het beste doen door gedissocieerd te beginnen. Als je meer gedissocieerd naar datgene kijkt waarvoor je fobisch bent, zijn de emoties niet zo overweldigend en kun je makkelijker EFT toepassen. Dat geldt zowel als je het als zelfhulpmiddel gebruikt of als professionele hulpverlener.

En als de intensiteit van de emoties laag genoeg zijn, ga je wat meer associëren. En dat proces herhaal je totdat er helemaal niet meer gevoeld wordt.

Dit proces speelt zich in beginsel gewoon in je hoofd af. Je stelt je je fobische situatie alleen maar voor.

Als er geen enkele reactie meer gevoeld wordt, stel je je (nog steeds puur mentaal) de worst-of-the-worst scenario voor, en je werkt net zo lang door totdat er niets meer gevoeld wordt.

Pas dan doe je de ultieme test: een confrontatie in de praktijk (mits realiseerbaar natuurlijk). Ook deze doe je bij voorkeur stap voor stap. Stel je hebt hoogtevrees, dan kan je overwegen om de ladder op te gaan. Maar in eerste instantie beperk je je tot het neerzetten van de ladder en je te realiseren dat je die ladder gaat beklimmen. Dan elimineer je eerst alle eventuele opkomende angst- of onrustgevoelens voordat je verder gaat. Vervolgens zet je een voet op een trede en je voelt weer. Enz. Zodra je ergens op die ladder nog wat onrust voelt, direct naar beneden en eerst ‘wegkloppen’. Dit geeft je maximale veiligheid en de garantie dat de fobie echt weg is.

Moet je het perse zo doen? Nee, in het algemeen is de fobie al vrijwel weg als je de klus goed hebt geklaard in de mentale modus. Maar…. omdat het om angsten gaat: liever wat extra zekerheid. Hoe meer ervaring je hebt in het behandelen van fobieën, des te geringer de kans dat je bij de praktijktest nog echt angsten voelt. Vaak is het niet meer dan wat lichte onrust.

Het kan dus behulpzaam zijn dat als je je specialiseert in (specifieke) fobieën of als je je eigen fobie wilt behandelen, dat je naast je mentale voorstellingsvermogen, bij voorkeur ook wat in huis hebt dat je kan triggeren op die fobische angst. Heb je bijv. een spinnenfobie zorg dan dat je een paar plastic of echte spinnen weet te regelen, zodat je na het kloppen op de mentale voorstelling een iets meer reële confrontatie aan kunt gaan.

EFT en lichamelijke klachten

Het is voor veel mensen onduidelijk waarom je met EFT lichamelijke klachten kan helpen oplossen. Mijn vertrekpunt is dat onverwerkte emoties vrijwel altijd lichamelijke klachten veroorzaken. En omdat EFT therapie zo uitmuntend werkt op onverwerkte emoties, werkt het daarom ook zo effectief op de meeste lichamelijke klachten.

In essentie is een emotie een lichamelijke sensatie die we een label geven als, angst, onzekerheid, schaamte, blijdschap enz. Die lichamelijke sensatie is m.i. het gevolg van onze evolutionaire ontwikkeling. Gaan we helemaal terug in de geschiedenis van onze evolutie, dan komen we uit bij de eencellige dieren. Alexander Lowe, de grondlegger van de bio-energetica, merkte op dat het eencellige leven maar twee lichamelijke expressies kent: er naar toe bewegen(uitdijen) en er vanaf bewegen (inkrimpen). Ofwel ze bewegen er naar toe (reiken er naar uit, als het ‘lekker’ is) en ze bewegen er vanaf of krimpen in (als het ‘gevaarlijk’ is.)

En die beweging zit in essentie nog steeds in ons. Wij zijn volgens de biologie in essentie enorme verzamelingen van samenwerkende eencellige wezens. Onze emoties kun je daarom zien als de meer gecompliceerdere vormen van deze twee basale bewegingen, maar in wezen gaat het er nog steeds om dat een emotie ons ergens naar toe beweegt of ons er vanaf doet bewegen. De essentie van een emotie is dus een lichamelijke reactie. En hoewel die reactie in alle weefsels zit, ervaren we die vooral in de spier- en bindweefsels. Dit mechanisme is de basis waarom je met EFT lichamelijke klachten zo goed kan aanpakken.

De meeste mensen ervaren dat ook op die manier, die voelen de emotie in hun lichaam. Dat dit universeel is, blijkt ook wel uit de taal. Vrijwel alle talen hebben wel expressies die een relatie leggen tussen lichaam en emotie, zoals bijvoorbeeld:

brok in mijn keel
gal spuwen
iets op mijn lever hebben
de rug recht houden
vlinders in de buik
steen op mijn maag

Vanuit de ontwikkelingsevolutie gezien, horen dit soort reacties maar kortdurend te zijn, maar bij mensen is dat helaas niet het geval. Enerzijds omdat onze samenleving vol stressoren zit, anderzijds vanwege ons veel geroemde brein. Wij kunnen namelijk herinneren en inbeelden of fantaseren. Het is bekend dat ons brein geen onderscheid maakt tussen echt en illusie. In beide gevallen reageert het lichaam. Denk maar aan het kijken naar een spannende film. Daar kun je helemaal ingezogen worden en het brein ervaart het als echt, met alle lijfelijke reacties van dien (zweten, hoge snelle adem, vaker plassen, schokbewegingen, trillen etc), terwijl je feitelijk wel weet dat je naar wat pixels op een stuk glas kijkt.

Als een stressor aanhoudt of veelvuldig terugkeert, dan is de kans groot dat ook de weefsels in de stress of kramp raken met allerlei soorten fysieke klachten als gevolg.

Er lijkt een samenhang te zitten tussen het type stress en de plek waar de lichamelijke klacht zich openbaart. Het klink wellicht als goedkope psychologie, maar er lijkt een verband te bestaan tussen de fysiologie (wat is de functie van het weefsel of orgaan) en de psychologische duiding. Als je iets niet kunt verteren kun je last krijgen van je maag of darmen, als je iets niet wilt horen kun je gehoorproblemen krijgen, als je iets niet wilt zien kun je oogproblemen krijgen, enz. Het al zeer oude boekje ‘Heel jezelf’ van Louise Hay is beroemd geworden doordat het een expliciete relatie legt tussen een groot aantal lichamelijke klachten en de mogelijke emotionele issues. En zo zijn er in de loop der tijd wel meer boeken verschenen die deze relatie expliciet benoemen. Al deze relaties maken steeds meer duidelijk dat je in veel gevallen met EFT lichamelijke klachten kan aanpakken.

Vanuit de opleiding Lichaamsgerichte Psychotherapie ben ik indertijd getraind in het leggen van verbanden tussen lichamelijke klachten en onverwerkte emoties. In de Reichiaanse Lichaamstherapie (die ten grondslag lag aan deze opleiding) stelt men zelfs dat het lichaam zich vormt naar een aantal kerntrauma’s uit de vroegste kinderjaren, zodat elk kerntrauma zich uit in een specifieke lichaamsstructuur. Voor meer informatie over dit laatste raad ik je het boek ‘De maskermaker’ aan.

Samengevat: onverwerkte emoties kunnen leiden tot fysieke klachten. Met EFT los je onverwerkte emoties op, dus kun je in heel veel gevallen met EFT lichamelijke klachten oplossen.

EFT en Psychische klachten

Hoe en hoever kun je met EFT psychische klachten oplossen, zoals bijv. depressiviteit, burn-out en verslavingsgedrag? Ook hier geldt dat in veel gevallen onder de psychische klacht onverwerkte emotionele problemen zitten.

Depressiviteit

Een veel voorkomende psychische klacht is depressiviteit. Als we kijken naar de gewone zgn. unipolaire depressiviteit, waar ruwweg 800.000 (!) Nederlanders aan lijken te leiden, dan zijn enkele typerende emotionele kenmerken gevoelens van hulpeloosheid, gebrek aan zelfwaardering, stress en vermoeidheid.
Als je met EFT psychische klachten als een dergelijke depressiviteit wilt aanpakken, is het kloppen op dit depressieve gevoel in het algemeen echt onvoldoende. Dat kan wel wat verlichting brengen, maar het lost zelden de depressiviteit op. Je zult dus op zoek moeten gaan naar de mogelijke oorzaken of bijdragen. Waar komt bijv. dat gevoel van lage zelfwaardering vandaan. Welke negatieve ervaringen heb je meegemaakt? Wanneer had je eerder gevoelens dat het allemaal niet lukt, het toch geen zin meer heeft? Enz. En op elke mogelijke ervaring gebruik je EFT om de bijbehorende emoties te elimineren.

Burn-out

Wat geldt voor depressiviteit geldt in grote lijnen ook voor burn-out. Hoewel er formele criteria gelden voor het diagnosticeren van een burn-out, geldt ook hier dat de burn-out kan variëren van een flinke dip tot een dramatische burn-out. En ook hier geldt dat het kloppen op burn-out gevoelens in het algemeen wel wat verlichting kan brengen, maar dat je ook hier op zoek moet gaan naar de mogelijke oorzaken of bijdragen. Heb je mogelijke oorzaken gevonden? Gebruik dan EFT op die mogelijke oorzaken.

Verslaving

Kun je met EFT verslavingsproblemen oplossen? Ook hier geldt weer: er zijn ‘simpele’ verslavingen (zoals bijvoorbeeld roken of chocola) en complexe verslavingen (meestal drugs).
Complexere verslavingen kun je m.i. beter in een setting behandelen die specifiek bedoeld is voor verslaafden. Met EFT kun je de therapie wel ondersteunen, maar ik raad het in het algemeen af om sec met EFT een verslaafde te gaan behandelen.
De meer ‘simpele’ verslaving kan goed worden aangepakt met EFT. Dan moet je en op zoek gaan naar emotionele ervaringen uit het verleden die mogelijk hebben bijgedragen aan deze gewoonte, en/of je richt je op de triggers. Welke impuls voel je, wat veroorzaakt die impuls?

Samengevat

Je kunt met EFT psychische klachten aanpakken. Bij de lichtere vormen is vaak EFT alleen vaak wel genoeg, bij complexere situaties kan EFT ondersteunend werken. Bij zware psychiatrische problematiek is het in het algemeen verstandiger om dit in een passende professionele omgeving te doen.

EFT en kanker

Kan EFT ondersteuning bij kanker bieden? En zo ja, in welk opzicht dan?
Deze vreselijke diagnose horen we liever niet. Toch krijgen vele duizenden mensen jaarlijks te horen dat er kanker is gevonden. Dat resulteert vrijwel altijd in een heel scala van emoties, zowel bij de patiënt, maar ook bij zijn directe omgeving. En hoewel er veel therapieën zijn die kanker bestrijden of zeggen te bestrijden, het is vooralsnog een ziekte waaraan veel mensen overlijden en het kan ook nog eens een intense lijdensweg zijn.
Wat is dan de betekenis van EFT? Hoe kan EFT ondersteuning bij kanker bieden? Ik ga op een aantal invalshoeken in.

Ethische aspecten

Mag je wel met EFT werken op de emoties rondom het hebben van kanker? Vaak worden dan termen gebruikt als het bieden van valse hoop, het ontkennen van het persoonlijke drama o.i.d.
Mijn persoonlijke opvatting is dat het absoluut zinvol is om met EFT ondersteuning bij kanker te bieden. En wel omdat de diagnose in het algemeen veel emotionele stress veroorzaakt en het een feit is dat stress het immuunsysteem verzwakt, zelfs helemaal kan uitschakelen. Dat is wel het laatste dat je zou moet willen als je kanker hebt; helemaal als je ook nog chemo of een bestraling krijgt. Dan heb je elke beetje immuunsysteem nodig dat je maar kunt krijgen. Het is niet voor niets dat immuuntherapie als mogelijke therapie de laatste tijd zoveel in de belangstelling staat.
Dus ja, het is van eminent belang dat je zoveel mogelijk op alle negatieve emoties moet werken om -hoe desastreus die diagnose ook kan zijn- toch zo min mogelijk negatieve emoties te voelen. Dit is ook de invalshoek van Servan Schreiber in zijn bekende Anti-kanker boek. Voorkom resp. elimineer zoveel mogelijk je stress!

Primaire invalshoek

Je kunt dus met EFT ondersteuning bij kanker bieden door direct te werken op het hele scala van emoties ten gevolge van het feit dat er kanker is gediagnosticeerd. Ik spreek met opzet van een heel scala, want dat is wat er meestal speelt. Het is veel meer dan alleen maar de angst voor de pijn, of de angst voor de dood. Er kunnen emoties spelen als zorg en verdriet om de kinderen, zorg om de partner, zorgen rondom je bedrijf, schuldgevoelens (misschien had je eerder enz..), teleurstelling in je lichaam, enz..

Je omgeving

Het is ook belangrijk dat de familieleden of vrienden van de patiënt aan hun emoties werken, want als je constant wordt ondergedompeld in een omgeving die vol emoties zit (hoe begrijpelijk ook), is dat zeker geen positieve bijdrage aan je eigen rust en stabiliteit.
Volgens de filosofie van Steve de Shazer, de ontwikkelaar van Solution Focused Therapy, wordt alles waar je veel aandacht aan besteed of waar je veel over praat alleen maar manifester. Dus als je omgeving constant bezig is met de negatieve aspecten van je ziekte, wordt het alleen maar erger!
Dat is niet perse hetzelfde als dat je het dan maar negeren moet. Het gaat er om dat je daar niet (steeds) de focus op moet leggen. Dus ook hier biedt EFT ondersteuning bij kanker, doordat ook de omgeving EFT kan gebruiken voor de eigen emoties.

Impact van de diagnose kanker

Een andere invalshoek van EFT bij de ondersteuning bij kanker richt zich op de impact van de diagnose. Als de dokter zegt dat je kanker hebt, vaak nog met een indicatie van wat je overlevingskansen hebt, dan moet je je realiseren dat je brein een boodschap van een autoriteit hoort en er is een reële kans dat je die autoriteit gelooft. Met andere woorden: als de arts zegt dat je nog 4-6 maanden hebt, dan is de kans groot dat je systeem die boodschap opvolgt.
Het is handiger je te realiseren dat de arts spreekt over gemiddelden. Er zijn dus mensen die heel snel overlijden, maar er zijn ook mensen die de ziekte heel lang overleven of zelfs er niet aan overlijden. De begrijpelijke invalshoek van een arts is om je geen ‘illusies’ voor te spiegelen. Echter sec het gemiddelde presenteren is bijna hetzelfde als jou geen keuze te bieden dat jij wel eens degene zou kunnen zijn die juist heel lang of voor altijd blijft leven. Het is veel wenselijker om die optie heel bewust open te houden.
Om die reden is het verstandig te kloppen op de impact van de boodschap van de arts. Dat kun je doen met zinnen (zie ook ‘klopprotocol’) als:

Ook al zegt de arts dat ik nog maar 3 maanden te leven heeft, ik sta open voor de mogelijkheid dat mij meer tijd is gegeven
Ook al zegt de arts dat ik nog maar 3 maanden te leven heb en ik moet hem wel geloven, hij is immers deskundig, toch sta ik open voor de mogelijkheid dat mijn situatie anders is
of je gebruikt de syntax van het keuzeformulering:
Ook al zegt de arts dat ik nog maar 3 maanden te leven heb, ik kies er voor om dit helemaal los te laten en nog heel veel jaren gezond en gelukkig te leven.

Ook op deze manier levert EFT ondersteuning bij kanker door te focussen op de behandeling van het emotionele impact van de diagnose kun EFT ondersteuning bij kanker bieden

De MetaMedicine benadering

Er is ook nog een geheel andere invalshoek om met EFT ondersteuning bij kanker in te zetten. Die invalshoek is gebaseerd op het werk van de medisch specialist Geert Hamer, de grondlegger van de ‘Neue Germanische Medizin’, internationaal meer bekend als MetaMedicin.
Dit is een model dat veronderstelt dat in beginsel elke tumor het gevolg is van een onverwerkt trauma. Hoe controversieel dit model ook gevonden wordt, er zit m.i. wel een zekere logica in. Het komt in ieder geval overeen met wat ik stel in het hoofdstuk over EFT en lichamelijke klachten.
Het basisidee van Hamer is dat -als er sprake is van een trauma- er vaak sprake is van celgroei. Als je een bot breekt, komt er op de plaats van het trauma extra bot. Als je een snee krijgt, komt er littekenweefsel (extra huid). De bedoeling van het lichaam is blijkbaar om de plek van het trauma sterker te maken, of wel de functie te versterken.
Volgens die opvatting is celgroei als zodanig dus alleen maar een reactie van het lichaam om de functie te versterken. Omdat het trauma (helaas!) vaak aanhoudt, gaat ook de groei door en dat zou dan zijn wat we een tumor noemen.
In zijn filosofie moet je dus het bijbehorende trauma aanpakken. Dat zou de noodzaak voor celgroei tenietdoen waardoor het weefsel weer kan terugkeren naar de normale staat. Volgens deze opvatting kan EFT ondersteuning bieden bij kanker door het onderliggende trauma aan te pakken.
Let wel: dit is een controversiële opvatting met nog gering wetenschappelijk bewijs.